Een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd blijkt in de praktijk voor problemen te zorgen. Het is sinds 1 januari 2015 namelijk alleen nog onder strenge voorwaarden toegestaan een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd op te nemen. Waarom? Omdat een concurrentiebeding iemand beperkt in zijn of haar vrijheid om een nieuwe baan te vinden. Terwijl de werknemer met een tijdelijke baan al in een onzekere positie verkeert. De werknemer leidt dan dubbel nadeel, en dat is niet de bedoeling, is de gedachte.
In deze blog lees je wanneer een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd wel stand houdt, en wanneer niet.
Schriftelijke motivering
Een concurrentiebeding verbiedt een werknemer om na afloop van de arbeidsovereenkomst soortgelijke werkzaamheden uit te oefenen voor zichzelf of bij een andere werkgever. Het uitgangspunt is dat een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd niet is toegestaan. Dit mag alleen als sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen.
De werkgever moet schriftelijk motiveren waarom hiervan sprake is. De schriftelijke motivering moet in de arbeidsovereenkomst worden vastgelegd. Staat er géén schriftelijke motivering in de arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd? Dan is het concurrentiebeding ‘nietig’. Dan doen we eigenlijk net alsof het beding niet bestaat. De werknemer is in dat geval zo goed als vogelvrij. Het is dus heel belangrijk om überhaupt een schriftelijke motivering op te nemen.
Zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen
De schriftelijke motivering moet wel aan strenge eisen voldoen. Hieruit moet blijken dat sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Of dit zo is verschilt van geval tot geval.
Een algemene opsomming van belangen is in elk geval niet voldoende. Dat de werkgever bedrijfsgevoelige informatie wil beschermen is bijvoorbeeld niet genoeg. De werkgever zal ook moeten opschrijven om welke specifieke bedrijfsinformatie het gaat. Ook moet hij opschrijven waarom een concurrent een onevenredig concurrentievoordeel kan hebben en het bedrijfsdebiet van de werkgever in gevaar komt, als de werknemer deze informatie meeneemt naar een concurrent (vgl. rb. Midden-Nederland, zittingsplaats Amersfoort, 4 december 2018, ECLI:NL:RBMNE:2018:5960, r.o. 4.7.).
Onvoldoende gemotiveerd
Dat de werknemer “financiële, organisatorische en (marketing)technische informatie tot zijn beschikking krijgt”, is volgens de kantonrechter in Alkmaar bijvoorbeeld ook te standaardmatig en te algemeen (Rb. Noord-Nederland, zittingsplaats Alkmaar, 21 oktober 2021, ECLI:NL:RBNHO:2021:10047). De werkgever moet duidelijk maken welke concrete kennis de werknemer in zijn specifieke functie zal opdoen.
Een poging om een onvoldoende gemotiveerd beding bij de rechter beter te motiveren, zal niet slagen. Achteraf motiveren is niet toegestaan. Het gaat dus echt om de motivering die in de arbeidsovereenkomst zelf is opgenomen.
Staat er wel een motivering in de arbeidsovereenkomst, maar is die te algemeen geformuleerd? Of zijn de belangen van de werkgever niet zwaarwegend genoeg? Dan kan de rechter het concurrentiebeding geheel of gedeeltelijk vernietigen. Dit betekent dat de werknemer dan alsnog concurrerende werkzaamheden mag verrichten.
Functie
Rechters kijken ook altijd naar de functie van de werknemer die aan een concurrentiebeding gehouden is. Zo’n beding wordt namelijk ook maar al te vaak opgenomen bij relatief lage functies, zoals monteurs of schoonmakers. Maar een concurrentiebeding is niet bedoeld om werknemers aan je te binden. In zulke gevallen houdt een concurrentiebeding vaak geen stand.
Voldoende gemotiveerd
Wanneer wordt dan wel aan de motiveringseis voldaan? In een recente uitspraak (Rb. Midden-Nederland, zittingsplaats Utrecht, 13 oktober 2021, ECLI:NL:RBMNE:2021:5300) was een beding aan de orde waaruit bleek dat de werknemer specifieke kennis kreeg over prijzen, volumes en andere strategische kennis. Ook bleek uit het beding dat de werknemer inzage zou krijgen in de overeenkomsten met klanten en dan precies zou weten welke marges zouden worden gehanteerd.
De werknemer speelde ook een sleutelpositie in de onderneming. Afgezet tegen de functie van de werknemer vond de kantonrechter dit beding voldoende gemotiveerd. Daarom kon de werkgever de werknemer verbieden concurrerende werkzaamheden te verrichten.
Onbillijke benadeling
Dat een concurrentiebeding voldoende gemotiveerd en zwaarwegend is hoeft nog niet te betekenen dat het beding in stand blijft. De rechter kan het de werknemer toch toestaan concurrerende werkzaamheden te verrichten als de belangen van de werknemer anders onbillijk worden benadeeld. Dit kan bijvoorbeeld zo zijn als de werknemer bij de concurrent een veel betere baan aangeboden krijgt. Of als de werknemer niet in dienst mag blijven, maar alleen maar kennis en ervaring heeft in dezelfde branche en verder geen baanmogelijkheden heeft.
Conclusie
Het belangrijkste om te onthouden is dat een concurrentiebeding in een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd schriftelijk moet zijn gemotiveerd. De werkgever moet motiveren waarom het concurrentiebeding noodzakelijk is vanwege zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. De motivering mag niet te algemeen geformuleerd zijn. Achteraf motiveren is niet toegestaan. De motivering moet ook voldoende zijn toegespitst op de functie van de werknemer. De belangen van de werkgever moeten opwegen tegen de belangen van de werknemer.
Advies
Wil jij weten of jouw concurrentiebeding geldig is? Laat je dan adviseren door een specialist. Neem vrijblijvend contact op.
Ga terug naar het overzicht