Onvrijwillig ontslag staat in de top 5 van meest ingrijpende gebeurtenissen in het leven. Je kunt gevoelens als boosheid, angst, verdriet en schaamte ervaren. Sommige mensen krijgen zelfs psychosomatische klachten als hoofd- en nekpijn of maagklachten. Dit is niet gek. Je ervaart het ontslag misschien als oneerlijk. Daarnaast verandert je dagritme en je sociale leven. Mogelijk ga je er financieel op achteruit en voelt je toekomst onzeker. Mensen die zich sterk met hun beroep identificeren, kunnen zelfs het gevoel hebben een deel van hun identiteit kwijt te raken.
Merk jij ook dat het (aanstaande) ontslag je zwaar valt? De volgende tips en inzichten kunnen je helpen om zo goed mogelijk met onvrijwillig ontslag om te gaan.
1. Neem op een nette manier afscheid
Neem als het even kan op een nette manier afscheid. Vraag bij je werkgever om een eindgesprek, schrijf voor je naaste collega’s een kaartje of ga borrelen met degene(n) waar je een goede band mee had. Zijn de relaties te verstoord? Ook andere manieren kunnen helpen. Wijzig je LinkedIn profiel, verbrand je oude visitekaartjes, of bedenk een ander ritueel om gevoelsmatig afscheid te nemen van je oude werkgever. Dit kan je een gevoel van controle (terug)geven. Dit helpt bij het verwerken van deze ingrijpende gebeurtenis.
2. Geef het tijd
Voordat je verder kunt is het belangrijk dat je accepteert hoe jij je nu voelt. Stop voor nu even met het zoeken naar oplossingen, begrijpen van het WAAROM en inzicht in je eigen aandeel. Focus in plaats daarvan op wat je nu voelt en ervaart. Het kan behulpzaam zijn om dit dagelijks op te schrijven. Het helpt ook om met je omgeving over je gevoelens te praten. Weet dat je gevoelens heel normaal zijn. Het heeft tijd nodig om alles wat er is gebeurd te verwerken.
Misschien merk je dat er na enige tijd vanzelf ook een gevoel van opluchting ontstaat. Wat zich ook openbaart, al je gevoelens zijn oké. Ook tegenstrijdige gevoelens. Het ene gevoel is niet meer waard dan het andere gevoel. Alles mag er zijn. Merk je dat je gevoelens te heftig zijn? Zoek dan hulp bij een professionele coach, therapeut of (ontslag)psycholoog.
3. Leef gezond
Het is cliché, maar gezond leven en goed voor jezelf (blijven) zorgen helpt. Eet gezond, houd je dag- en nachtritme aan, slaap 8 uur per nacht, wandel regelmatig (liefst iedere dag) of ga sporten. Regelmatig wandelen in het bos of in een natuurlijke omgeving blijkt piekergedrag echt aanzienlijk te verminderen.
4. Je bent niet wat je doet
Werken is iets wat je doet. Je werk is niet wie je bent. Toch kijken wij daar vaak wel zo naar. Als je onvrijwillig ontslagen wordt, heb je gefaald en ben je niet goed genoeg.
Volgens mij is dit niet waar. Wat je doet en wie je bent staan los van elkaar. Dat je bent ontslagen is niet jouw schuld en zegt al helemaal niets over wie jij bent. Zelfs als je wel een aandeel hebt in je ontslag, maakt dit jou nog geen slecht mens dat niet de moeite waard is. Je hebt hooguit iets gedaan wat niet-effectief was gelet op het doel dat je wilde bereiken (je baan behouden).
That’s life. We zijn nu eenmaal mensen met onze mooie en donkere kanten. Fouten maken we allemaal, onhandige eigenschappen heeft ieder mens. Koppel wie je bent en wat je doet los van elkaar.
5. Gevoelens komen en gaan
Het kan helpen om je te realiseren dat je ook je gevoelens en gedachten niet bént. Je hébt ze. Ze komen voorbij als wolken aan de lucht.
Probeer eens op die manier naar je gedachten en gevoelens te kijken. De kans is groot dat je merkt dat gevoelens als angst, boosheid en verdriet niet 24 uur per dag aanwezig zijn. En dat je gedachten niet continu bij je ontslag en onzekere toekomst zijn, maar soms ook gewoon bij wat je vanavond wilt eten en bij de serie die je kijkt. Als je je hier wat vaker bewust van bent, kun je gaan opmerken dat je gevoelens en gedachten voorbij komen en gaan. Ook als je je heel naar voelt, gaat dit dus weer over. This too, shall pass. Dit besef kan helpen om je rustiger te voelen, al is het maar voor even.
6. Relativeer vooral ’s avonds en ‘s nachts
Misschien pieker je vooral ’s avonds en ’s nachts veel, of word je juist dán overvallen door angstige gevoelens. Dat is heel logisch. Het deel in de hersenen dat onze emoties en gedachten reguleert is ’s nachts minder actief. Dat zorgt ervoor dat de controle op angstgebieden een stuk lager is. Daardoor lijken je problemen ’s avonds en ’s nachts veel erger dan overdag. Word je overvallen door angst of pieker je veel als je in bed ligt? En heb je dit overdag veel minder? Bedenk je dan dat dit een proces is dat je lijf en brein veroorzaken. Je problemen zijn niet werkelijk zo erg. Hierdoor kun je je rustiger gaan voelen en val je misschien ook weer makkelijker in slaap.
7. Zorg voor een zinvolle dagbesteding
Realiseer je dat wat jou is overkomen heel veel mensen overkomt. Je bent niet de enige die geconfronteerd wordt met onvrijwillig ontslag. Het leven is niet altijd eerlijk en daar kun jij lang niet altijd wat aan doen. Dat is ontzettend balen, maar dat hoort óók bij het leven. De kans is groot dat je bij een nieuwe werkgever, in een andere situatie, weer met veel plezier aan de slag kunt. En opnieuw de erkenning en waardering krijgt die jij verdient.
Lukt het niet om een andere baan te vinden en wil je wel graag weer aan de slag? Dan kan dat tot extra frustratie leiden. Vaak helpt het om juist dan bezig te blijven. Zoek bijvoorbeeld werk als vrijwilliger. Ik help vier uur per week bij een hospice in de omgeving en doe de financiën voor de Voedselbank in Nijmegen. Daar helpen op donderdagvond tientallen vrijwilligers met het inpakken van de voedselpakketten. Zo’n activiteit kan het verschil betekenen tussen je zinloos en ongelukkig voelen, of het gevoel hebben van betekenis te zijn. Er zijn natuurlijk tal van mogelijkheden. Let er wel op dat je inspanningen niet in strijd komen met de voorwaarden die de Werkloosheidswet aan je stelt. Vraag vooraf om toestemming aan het UWV. Meer informatie vind je op de website van het UWV.
Merk vooral wat goed voelt voor jou. Doet het jou juist goed om een tijdje niets te hoeven? Geniet daar dan vooral even van.
Ga terug naar het overzicht